1 op de 5 kinderen nog niet zindelijk bij start basisschool

Kind kan er niks aan doen

“Wij zien op de Plas- en Poeppoli iedere dag wat de impact van plas- en poepproblemen is op het kind en de ouders. Je ziet ook dat ze samen in een vicieuze cirkel terechtkomen. Neem bijvoorbeeld Sem. Sem is 5 jaar en heeft poepangst. Hij houdt zijn ontlasting op, krijgt daardoor buikpijn en wanneer hij dan echt moet poepen is het hard en zeer pijnlijk. Door het regelmatig ophouden van de ontlasting wordt het rectum (laatste deel van de dikke darm) opgerekt en voelt Sem niet meer aan wanneer hij moet poepen. Het begint met poepstrepen in de broek en later verliest Sem ook ontlasting. Ondertussen raken de ouders gefrustreerd en zijn soms zelfs boos. Want Sem luistert niet en wil maar niet leren om op tijd naar de wc te gaan, vertelt Sander Fidder, kinderarts in Nij Smellinghe. “Op het moment dat wij de ouders van Sem uitleggen dat hij hier echt niks aan kan doen, want hij voelt de aandrang niet meer, dan schrikken ouders. Zijn ze dan onterecht boos of gefrustreerd geweest?“ 

Wat kun je als ouder doen

Als ouder en verzorger kun je verschillende dingen doen om te voorkomen dat jouw kind plas- en/of poepproblemen ontwikkelt. Dat begint bij het zindelijk worden. Dat moet een kind leren en daar heb je tijd en geduld voor nodig. “Je hebt kinderen die binnen twee weken zindelijk zijn. En er zijn ook kinderen die er twee jaar of langer over doen. Het verschilt per kind”. Ongelukjes horen erbij. Belangrijk is dat het kind en de verzorgers lekker in hun vel zitten, ontspannen zijn. “Rust en regelmaat is heel belangrijk. Dat begint bijvoorbeeld al met eten en drinken. Zorg ervoor dat een kind rustig en regelmatig drinkt. Immers, te weinig drinken is een belangrijke oorzaak voor harde ontlasting. Neem je kind ook regelmatig mee naar de wc. En let ook eens op hoe een kind op de wc zit. Hangt een kind met de billen in de pot en/of bungelen zijn beentjes, dan spant hij ook zijn bekkenbodemspieren aan en is er geen sprake meer van ontspannen plassen of poepen”.  

De huisarts of het consultatiebureau luistert eerst goed naar het verhaal van het kind. Kijkt welk basisadvies hij of zij kan geven en daar waar nodig bepaalde medicatie voorschrijft om bijvoorbeeld de stoelgang weer te normaliseren. Ook kan er worden doorverwezen naar de kinderbekkenbodemtherapeut uit de eerste lijn. 

Plas- en Poeppoli helpt sneller en beter bij ernstige problemen

Als de plas- en/of poepproblemen niet (voldoende) zijn opgelost, verwijst de huisarts jouw kind door naar bijvoorbeeld de Plas- en Poeppoli van Nij Smellinghe. Ons multidisciplinair team werkt nauw samen en schakelt snel waardoor kinderen met ernstige problemen sneller en beter worden geholpen. Wij begeleiden ouder en kind om de plas- en poepproblemen te verhelpen. Denk hierbij aan drinkadviezen, houdingsadviezen en uitleg over hoe het lichaam werkt. Al dan niet gecombineerd met medicatie. Ook zullen zo nodig aanvullende onderzoeken ingezet worden. Voor de ouders, verzorgers en het kind is het hard werken om de plas- en poepproblemen op te lossen. Door adviezen op te volgen en veel geduld worden de meeste problemen opgelost. 

Betere kennis voorkomt problemen of lost ze sneller op

“Wij merken op de Plas- en Poeppoli dat het gebrek aan kennis voor onnodige problemen zorgt. Liever zien wij dat de plas- en poepproblemen helemaal niet ontstaan of heel snel kunnen worden opgelost. Daarom vinden wij het zo belangrijk om mensen te informeren”. Op woensdagavond 20 november 2024 organiseren we ‘Nij Smellinghe legt uit: plas- en poepproblematiek bij kinderen’. Waarin we simpel en helder uitleggen hoe de problematiek ontstaat, wat je zelf kunt doen en hoe wij in Nij Smellinghe begeleiden. Naast het delen van kennis met ouders en opvoeders, gaan we ons ook inzetten om onder andere basisscholen, consultatiebureaus, huisartsen bekend te laten worden met de impact van incontinentie- en obstipatieproblemen en wat eraan gedaan kan worden. “Want hoe eerder het probleem bekend is, hoe sneller we samen kunnen werken aan een oplossing. Om zo het kind (en de ouders) een hoop ongemak, pijn en schaamte te besparen.”

Defecatie Expertise Centrum voor kinderen

Nij Smellinghe is sinds oktober 2023 een Defecatie Expertise Centrum (DEC) voor kinderen, samen met nog zeven andere ziekenhuizen in Nederland. Kinderen van 0 – 18 jaar met poepproblemen, zoals het ongewenst verliezen van ontlasting of verstopping (obstipatie), kunnen bij ons terecht als de behandeling bij een huisarts, consultatiebureau of kinderarts onvoldoende resultaat oplevert. Het DEC vormt als het ware een aanvulling op de (reguliere) poeppoli. Ons team bestaat uit kinderartsen, kinderurotherapeuten, kinderbekkenbodemtherapeuten en kinderpsychologen. Al deze zorgverleners werken op onze polikliniek kindergeneeskunde. Wekelijks bespreken we multidisciplinair onze patiënten en wordt de behandelstrategie afgestemd. Ook zijn de lijnen kort met verschillende Universitair Medisch Centra en de andere Defecatie Expertise Centra. De verschillende ziekenhuizen wisselen kennis, kunde en ervaring uit om van elkaar te leren. Alles om een kind zo snel en goed mogelijk te helpen. 

Radio-interview

Kinderarts Sander Fidder vertelde live in de uitzending van Omrop Frysân meer over zindelijkheid bij kinderen en de Plas- en Poeppoli. Luister het interview hier terug vanaf 1:11:00 uur.

* Zindelijkheid betekent dat een kind voelt dat het moet plassen en poepen en dit op een po of toilet doet. Zindelijkheidsproblemen kunnen zich voordoen met plas, poep of beide. Kinderen kunnen urine of poep verliezen (overdag/nacht) of juist moeite hebben met poepen (obstipatie). De meeste kinderen worden zindelijk voor plassen en poepen tussen hun tweede en hun vierde jaar.