Wat is een lui oog?
Een lui oog wordt ook wel amblyopie genoemd. Men spreekt van een lui oog als de gezichtsscherpte, van een verder gezond oog, met de juiste brilsterkte niet goed is. Het is een ontwikkelingsachterstand van de gezichtsscherpte. Het scherpe zien ontwikkelt zich ongeveer in de leeftijd van 0-10 jaar. Een lui oog kan alleen in deze periode ontstaan en is ook alleen in deze periode te behandelen. Hoe eerder een lui oog ontdekt en behandeld wordt, hoe groter de kans op een normale gezichtsscherpte.
Oorzaken
Een lui oog kan de volgende oorzaken hebben:
Scheelzien: een kind met een afwijkende oogstand schakelt onbewust het zien van het scheve oog uit, anders ziet hij/zij dubbel. Dit noemen we suppressie. Het gevolg is dat dit oog niet wordt gebruikt. Omdat de gezichtsscherpte nog in ontwikkeling is tot ongeveer het tiende levensjaar, krijgt een oog dat uitgeschakeld wordt een achterstand. Dit leidt tot een verminderde gezichtsscherpte.
Brilafwijking: als een jong kind aan het ene oog een hogere brilafwijking heeft dan aan het andere oog, krijgt het kind een voorkeur voor het oog met de minste afwijking. Hier hoeft het immers de minste moeite voor te doen om scherp te kijken. Doordat het andere oog minder wordt gebruikt, krijgt dit oog een ontwikkelingsachterstand. Dit leidt tot een verminderde gezichtsscherpte.
Organische afwijkingen: aangeboren staar of een hangend ooglid zorgen ook voor het verminderen van de ontwikkeling van de gezichtsscherpte. Ook dan kan het oog een ontwikkelingsachterstand krijgen.
Combinaties van bovenstaande oorzaken zijn ook mogelijk.
Behandeling
Een lui oog is dus een oog met een achterstand in ontwikkeling van de gezichtsscherpte. Deze achterstand moet worden ingehaald. Afplakken van het goede oog met een oogpleister is de meest efficiënte behandelwijze voor een lui oog. In het geval van een brilafwijking wordt meestal eerst een bril voorgeschreven, maar ook dan is afplakken vaak nodig. Een vroegtijdige behandeling die trouw wordt uitgevoerd, leidt tot de beste resultaten.
Meestal moet het goede oog een aantal uren per dag worden afgeplakt. Dit is het meest zinvol als het kind het andere oog actief gebruikt, bijvoorbeeld op school, bij televisie kijken of computeren. Hoe lang het afplakken van het oog nodig is, hangt af van het luie oog en de leeftijd van het kind. Een goed alternatief voor het afplakken bestaat niet. Wel is het mogelijk om het goede oog te druppelen met een pupilverwijdend middel als afplakken echt niet lukt. Hierdoor wordt het zicht wazig, wat het kind dwingt om het luie oog te gebruiken. Dit werkt alleen bij kinderen met een niet diep lui oog. Bovendien heeft door de chemische effecten van druppels het gebruik van een pleister de voorkeur.
Misverstand
Het doel van de behandeling is het verbeteren van de gezichtsscherpte. Een scheel oog gaat door afplakken dus niet rechter staan, en een bestaande brilafwijking kan door deze behandeling niet hersteld worden.
Waarom is het belangrijk dat een lui oog wordt behandeld?
Een lui oog is alleen te behandelen wanneer het gezichtsvermogen nog in ontwikkeling is. Dit is tot ongeveer het tiende levensjaar. Des te jonger het kind, des te sneller verbetering zichtbaar is. Als het oog te laat of niet behandeld wordt, treedt er blijvende schade aan het gezichtsvermogen van één oog op. Dit kan zelfs tot blindheid van het oog leiden. Mocht het kind in zijn latere leven de gezichtsscherpte aan het goede oog ook verliezen (door bijvoorbeeld een ongeluk of andere oogproblematiek), dan is er sprake van een permanente visuele handicap. Dit had voorkomen kunnen worden door het behandelen van het luie oog op jonge leeftijd.
Aanvullende informatie
www.orthoptie.nl of www.oogartsenfriesland.nl