Behandeling van hemangiomen bij kinderen
Informatie voor ouders
Uw kind heeft één of meerdere hemangiomen. Uw kinderarts heeft daarom met u besproken om te gaan starten met Propanolol of Timolol. In deze informatiefolder kunt u lezen wat deze behandeling betekent.
Wat is Propranolol?
Propranolol is een bètablokker. Bètablokkers blokkeren de bèta-receptoren in het lichaam. Bèta-receptoren zitten in ons hart, longen maar ook in andere organen zoals onze lever en hersenen. Bij inspanning en stress worden de bèta-receptoren via adrenaline gestimuleerd waardoor onder andere het hart sneller gaat kloppen en de bloeddruk hoger wordt. Door het geven van een bètablokker remmen de bèta-receptoren en worden bijvoorbeeld de hartslag en de bloeddruk lager.
Propanolol wordt ook gebruikt bij de behandeling van hemangiomen. Het middel heeft een positieve werking in de groeifase van hemangiomen. Het is nog niet bekend waardoor dit komt. Mogelijk werkt het door het samenknijpen van kleine bloedvaatjes en/of remt het de groei van deze bloedvaatjes.
Het is belangrijk om te weten dat hemangiomen na het eerste levensjaar spontaan kleiner worden en geleidelijk verminderen maar niet altijd restloos verdwijnen.
Behandeling met Propanolol
Tijdens het eerste poliklinische consult bij de kinderarts bepalen we of we uw kind gaan behandelen met Propranolol. Er vindt een lichamelijk onderzoek plaats en we zullen een hartfilmpje maken om hartziekten uit te sluiten.
Als alles goed is, maken we een afspraak voor de start van Propranolol. Hierbij wordt tijdens 3 afzonderlijke dagopnames de dosering geleidelijk opgehoogd. Tijdens deze opnames blijft uw kind gemiddeld 2 tot 3 uur in het ziekenhuis en mag daarna weer naar huis. U gaat thuis door met de behandeling in de afgesproken dosering.
Tijdens de eerste opnamedag starten we met een lage hoeveelheid Propranolol. Deze hoeveelheid bouwen we op in 3 vervolgstappen (en dus tijdens 3 dagopnames) tot een dosis van ongeveer 2,0 tot 2,5 mg per kg lichaamsgewicht, verdeeld over 2 doseringen per dag (’s ochtends en aan einde van de middag). Er moet ongeveer 9 uur tussen de doseringen zitten. Tijdens de (dag)opname controleren we na elke ophoging de bloeddruk en hartslag via een monitor (tijdens rust/slaap).
Afhankelijk van de leeftijd en de verdere gezondheid van uw kind kan de kinderarts ook besluiten de Propranololbehandeling tijdens een 4-daagse opname te starten. Hierbij blijft uw kind 3 nachten slapen. Uiteraard kan één van de ouders ook blijven slapen.
Propranololdrankje
Propranolol wordt gegeven in de vorm van een drankje (Propranolol drank 1 mg/ml). U geeft uw kind een aantal druppels voor of tijdens de voeding. Om de kans op hypoglycemie (= lage bloedsuikerwaarde) te verkleinen kunt u de druppels tijden of direct na de voeding geven met een doseerspuitje direct in de mond van uw kind. U mag Propranolol verdunnen met een klein beetje (baby)melk of appel- of sinaasappelsap.
U mag het middel niet in een volle fles doen:
• Voor kinderen ≤ 5 kg mag het worden gemengd met één theelepel (ca. 5 ml) melk.
• Voor kinderen > 5 kg mag het gemengd worden met een eetlepel (ca. 15 ml) melk of vruchtensap. Dit mengsel wordt dan in de zuigfles aan het kind gegeven. Het mengsel moet u binnen 2 uur gebruiken.
Duur van de behandeling
We behandelen kinderen tijdens de periode dat het hemangioom kan groeien, ongeveer tot de leeftijd van 12 tot 18 maanden. Dit is afhankelijk van het type hemangioom en de problemen die het hemangioom geeft of gaf. In sommige gevallen kan Propranolol ook nog langer worden gegeven.
Mogelijke bijwerkingen
Bètablokkers kunnen een aantal bijwerkingen veroorzaken. Het is belangrijk om hier van op de hoogte te zijn.
Hart en bloedvaten
Door Propranolol klopt het hart van uw kind bij inspanning en stress iets minder snel. Hierdoor kan de bloeddruk wat lager worden. Uw kind heeft hier waarschijnlijk helemaal geen last van. De Propranolol geven we aan de hand van een opbouwschema, bij ophoging van de dosis controleren we tijdens de dagopname (of korte opname) altijd de bloeddruk en de hartslag.
Koude handen en voeten
Vaak krijgen kinderen tijdens de behandeling met dit middel koudere handen en voeten.
Lage bloedsuiker (hypoglycemie)
Het is belangrijk dat uw kind regelmatig voeding binnenkrijgt. Bij te weinig voeding kan uw kind last krijgen van een lage bloedsuiker.
Longen
Als uw kind aanleg heeft voor astma kan Propranolol nadelige effecten hebben; met name als uw kind verkouden is kan hij of zij gaan piepen of kortademig worden.
Maag- en darmklachten
Uw kind kan last hebben van reflux (teruglopen van de voeding), misselijkheid, minder eetlust, diarree of obstipatie.
Slaperig
Sommige kinderen kunnen rustiger of vermoeider zijn, minder drinken of meer dromen (nachtelijke onrust). Dit zijn meestal geen redenen om met de medicijnen te stoppen.
Tijdens de behandeling
Verkrijgbaarheid propranolol drank
Propranolol drank 1 mg/ml wordt vergoed door uw zorgverzekeraar. U krijgt een recept mee van de kinderarts. Het is verstandig om al te bestellen als u het op één na laatste flesje propranolol opent.
Vaccinatie tijdens behandeling
Tijdens de Propranolol behandeling kunnen de vaccinaties bij het Consultatiebureau gewoon volgens schema plaatsvinden.
Afbouw en stop propranolol
U mag in één keer stoppen met Propranolol als uw kind te weinig voedsel inneemt, veel spuugt of longklachten heeft. Vaak wordt aan het einde van de behandeling gekozen voor geleidelijke afbouw, om te kijken of het hemangioom niet opnieuw gaat groeien. Overleg uiteraard eerst met de behandelend kinderarts als u de Propranolol wilt afbouwen of stoppen.
Behandeling met Timolol Lotion
Naast behandeling met Propranolol (drankje) kan de behandeling ook plaatsvinden door Timolol (Timolol lotion 0,5% tweemaal daags maximaal 1-2 druppels) op de huid te smeren. In deze concentratie (0,5%) bestaan in Nederland alleen maar Timolol oogdruppels. Deze oogdruppels brengt u dan op het hemangioom aan en niet op het oog. Het effect van Timolol is hetzelfde als bij Propranolol want ook Timolol is een bètablokker.Timolol is alleen geschikt voor kleine, oppervlakkige hemangiomen. Bij grote en dikkere hemangiomen is Timolol niet geschikt omdat dan meer Timolol wordt gebruikt waardoor de stof in het bloed komt met dezelfde bijwerkingen als Propranolol. Propranolol werkt beter en heeft bij grotere en dikkere hemangiomen de voorkeur. Op kleine, oppervlakkige hemangiomen heeft Timolol een redelijk effect, nauwelijks bijwerkingen en is het een eenvoudige optie om de groei van het hemangioom te remmen, zonder dat er allerlei controles hoeven plaats te vinden. Uw arts zal deze optie bij uw kind overwegen en op basis van te verwachten groei kiezen voor Timolol of Propranolol.
Contact
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, neem dan contact op met de polikliniek Kindergeneeskunde op telefoonnummer 0512 588 820.