Wat is een stoma?
Het krijgen van een stoma
U krijgt een stoma omdat de ontlasting het lichaam niet meer via de natuurlijke weg kan of mag verlaten. Een stoma is een kunstmatige uitgang op de buik, waarop een zakje wordt bevestigd. In dat zakje komt vervolgens de ontlasting. Meestal wordt een stoma aangelegd op de dikke darm of dunne darm.
Veel mensen schrikken als ze horen dat ze een stoma krijgen. Dat is niet gek. Het kost tijd om te leren leven met een stoma. In deze Divi krijgt u uitleg welke zorg u rondom een operatie, waarbij een stoma wordt aangelegd, kunt verwachten.
Wat is een stoma?
Het informatiegesprek
Het informatiegesprek
U heeft binnenkort een afspraak bij de stomaconsulent. Dit informatiegesprek duurt ongeveer 60 minuten.
Tijdens deze afspraak krijgt u informatie over het leven met een stoma, afgestemd op uw situatie. De volgende gespreksonderwerpen komen aan bod:
Wat is een stoma?
Uw ziekte en de operatie
De stomaverzorging en nazorg
Het stomamateriaal en de leverancier van het materiaal
Voeding
Intimiteit en seksualiteit
Sporten, hobby’s en tillen
Werken en reintegratie
De patiëntenvereniging
Tijdens het gesprek is er volop ruimte om vragen te beantwoorden. Heeft u vragen? Schrijf ze op, zodat alles aan bod kan komen. Als stomaconsulent begeleiden wij u ook na de operatie. Wij helpen u bij het aanleren van de stomazorg, geven voorlichting en advies. Daarnaast kunt u ook bij ons terecht voor vragen. Wij zien u binnenkort op onze polikliniek Stomazorg!
Waar komt de stoma?
Tijdens het 2e informatiegesprek kijken we samen met u naar de plaatsbepaling waar de stoma zou moeten komen. Daarbij kijken wij naar uw buik in een zittende en staande houding. We houden hierbij rekening met de vorm van uw buik, de buikspier, de plooien en hoe u uw kleding draagt. Belangrijk bij het bepalen van de plaats is dat u uw stoma goed kunt zien. We tekenen de plaats af met zwarte stippen, zodat het tijdens de operatie voor de chirurg duidelijk is waar de stoma bij voorkeur moet komen. Daarnaast gaan we ook oefenen met knippen en plakken van stomamateriaal zodat u er al een klein beetje aan gewend bent. Dat helpt u om na de operatie hier snel mee verder te gaan oefenen, onder toezicht van de stomaverpleegkundige.
Verzorging van de stoma
Wij vinden het erg belangrijk dat u - wanneer u een stoma krijgt - de stoma zelf leert verzorgen. Daarom gaan we tijdens het informatiegesprek de stomazorg ook met u oefenen. Dit doen we alleen wanneer er met zekerheid een stoma wordt aangelegd of wanneer de kans op een stoma groot is.
Soorten stoma's
Colostoma (dikke darmstoma)
Een colostoma is een stukje dikke darm dat door een opening in de buik naar buiten is gebracht en op de huid is vastgehecht.
Een colostoma kan op verschillende delen van de dikke darm worden aangelegd. Ligt een stoma aan het einde van de dikke darm – als alleen de endeldarm is weggenomen – dan blijft de ontlasting nog altijd vrij dik. Hoe hoger de stoma is aangelegd op de dikke darm, hoe dunner de ontlasting is.
Enkelloops stoma
De enkelloops stoma wordt ook wel eindstandig stoma genoemd. Deze stoma heeft één opening. De opening is het uiteinde van uw dunne of dikke darm. Via deze opening komt de ontlasting naar buiten. Het laatste stuk van uw darm is bij een enkelloops stoma helemaal verwijderd of dichtgehecht. Een enkelloops stoma kan zowel een ileostoma als een colostoma zijn.
Dubbeloopsstoma
Een dubbelloops stoma is een stoma met twee openingen naast elkaar. Uit de ene opening komt ontlasting. De andere opening is voor het afvoeren van slijm, dat uit het slijmvlies van uw darm komt. Een dubbelloops stoma wordt meestal aangelegd om een deel van uw darmen rust en tijd te gunnen om te genezen, bijvoorbeeld na een operatie of bij een ontsteking. Meestal is een dubbelloopsstoma tijdelijk. Ook een dubbelloops stoma kan zowel worden aangelegd bij een ileostoma als colostoma.
Leven met een stoma
Eten en drinken
Met een stoma kunt u in principe alles eten en drinken, een streng dieet is niet nodig. Belangrijk is dat u zorgt voor een stabiel en gezond lichaamsgewicht. Het is belangrijk om voldoende te blijven drinken en vezels te eten zodat de ontlasting wat zacht blijf, het zakt dan gemakkelijker in het stomaopvangzakje.
Bij bepaalde voedingsproducten is het bekend dat er meer gasvorming ontstaat zoals bonen en koolsoorten, eieren, bier en koolzuurhoudende dranken. Bij het eten van bietjes kan de ontlasting bij een ileostoma rood gekleurd zijn.
Werk en re-integratie
Met een stoma kunt u in principe uw werk weer oppakken. Neem wel de tijd voor uw herstel.
Als u lichamelijk zwaar werk doet, is het verstandig om met uw bedrijfsarts en leidinggevende te onderzoeken wat haalbaar en verstandig is. Het is daarnaast verstandig om met hen te onderzoeken wat haalbaar ten aanzien van de verzorgingsmogelijkheden van de stoma. Als het nodig is, kunt u een steunband voor uw stoma dragen tijdens het werk. De verpleegkundig consulent kan u hierover informeren.
Seksualiteit en intimiteit
De verandering van het lichaam, het opbouwen van het zelfvertrouwen en de reactie van uw partner en omgeving zijn van belang bij de eerste stap naar intimiteit. Seksualiteit heeft met gevoelens, wensen en verlangens te maken. Door het ziekteproces, de operatie en het hebben van een stoma kunt u te maken krijgen met een ander lichaamsbeeld. Het kan tijd kosten om het zelfvertrouwen op te bouwen.
Daarnaast kunnen functies zijn verstoord die uw seksleven beïnvloeden. Bijvoorbeeld bij een endeldarmoperatie kunnen zenuwbanen beschadigen, waardoor mannen geen erectie kunnen krijgen en bij vrouwen de vagina minder vochtig wordt. Het gevoel van orgasme is soms wel mogelijk. Ook radiotherapie kan gevolgen hebben voor de functionaliteit.
Als u problemen ervaart, probeer dit dan te bespreken met uw partner. Een periode van gewenning is normaal. Probeer samen vertrouwen op te bouwen. Raadpleeg daarnaast gerust uw arts of verpleegkundig consulent stoma. Zij kunnen u voorzien van advies of u doorverwijzen naar een andere gespecialiseerde hulpverlener.
Sporten, hobby's en tillen
De eerste zes tot acht weken na de operatie mag u niet tillen, daarna bouwt u het op. Het tillen van zware voorwerpen wordt in principe afgeraden omdat er dan teveel druk op de buikwand komt. Dit is echter geen gouden regel: sommige mensen kunnen goed zwaar tillen, ook met een stoma.
Veel sporten zijn mogelijk met een stoma. Als u weer gaat sporten, is het verstandig om de eerste maanden na de operatie rustig aan te doen. Voer de inspanning bij het sporten rustig op.
Het kan prettig zijn om tijdens het sporten een steunband te dragen. De verpleegkundig consulent kan u hierover informeren.
Zwangerschap
Heeft u een stoma en wilt u graag een kindje? Dan kunt u in principe gewoon zwanger worden. Of dat mogelijk en verstandig is, hangt af van uw persoonlijke situatie. Bespreek dit met uw behandelend arts.
Medisch speciaalzaak
Medisch Speciaalzaak is de leverancier van uw stoma producten. Er zijn landelijk meerdere medisch speciaalzaken. U kunt hierin uw voorkeur aangeven en de stomaconsulent kan u hierin adviseren. De ziektekosten verzekeraar vergoedt bijna alle stoma materialen die de stomaconsulent voorschrijft. Stoma materiaal valt wel onder eigen risico.
Meer informatie
Patiëntenvereniging
Op de website van de stomavereniging vindt u meer informatie over alles rondom het krijgen en hebben van een stoma.
Voor meer informatie kunt u ook terecht op de website van stichting stomaatje.