Heupprothese

Het heupgewricht

Informatie over de ingreep

U bent door de orthopeed op de wachtlijst geplaatst voor een kunstheup. Soms kan de orthopeed in overleg met u ervoor kiezen om beide heupen tegelijk te vervangen. Deze DIVI geeft u informatie over de meest voorkomende oorzaak, operatie en herstelperiode. Verder vindt u een aantal leefregels voor na de operatie en adviezen die bijdragen aan een sneller herstel. Ook is opgesomd wat u zelf mag regelen en kan doen voor een optimaal herstel.

Het pre-operatief anesthesiologisch spreekuur

De anesthesioloog bekijkt de vragenlijst die u thuis heeft ingevuld. Aan de hand van uw antwoorden beoordeelt de anesthesioloog of u geopereerd kunt worden en welke vorm van anesthesie (verdoving) voor u het beste is. Vaak is dit een ruggenprik (spinale verdoving). U kunt uw wensen voor de verdoving bij de anesthesioloog kenbaar maken. Patiënten ouder dan 50 jaar krijgen een bloedonderzoek en een hartfilmpje.

Ook beoordeelt de anesthesioloog of er aanvullend onderzoek nodig is door een andere specialist, zoals een cardioloog of longarts. Het is dus belangrijk om de vragenlijst zorgvuldig in te vullen.

U krijgt van de anesthesioloog instructies mee over het nuchter zijn (niet eten en drinken) en over het eventueel tijdelijk stoppen van medicatie voorafgaand aan de operatie.

De apothekersassistent neemt uw medicijngebruik met u door. Neem hiervoor een actueel medicatieoverzicht (AMO) mee.

Screening fysiotherapeut

Voor de operatie krijgt u een afspraak bij de polikliniek Fysiotherapie in het ziekenhuis. Tijdens deze afspraak wordt u gescreend door de fysiotherapeut. Dit houdt in dat u samen met de fysiotherapeut kijkt hoe het bewegen gaat, en hoe dit eventueel nog verbeterd kan worden. Zo nodig kan er een traject worden gestart om uw conditie en spierkracht voorafgaande aan de operatie te verbeteren. Als dit voor u van toepassing is zal de operatie met zes tot acht weken worden uitgesteld, ook als er al een voorlopige datum bekend is.

De fysiotherapeut zal u tips geven om zo fit mogelijk de operatie in te gaan. Hoe fitter u de operatie in gaat, hoe sneller en beter het herstel na de operatie gaat en hoe kleiner de kans op complicaties.

Operatiedatum

Als alles in orde is, kan de operatie in principe doorgaan. Ongeveer acht à tien dagen voor de operatie krijgt u een brief thuis met daarin de operatiedatum. De wachttijd voor de operatie varieert.

U wordt ongeveer vijf dagen voor de operatie nog gebeld om nog enkele zaken voorafgaand aan de operatie door te nemen.

Mantelzorg

In de eerste weken na de operatie is het advies om zo mogelijk mantelzorg te regelen voor bijvoorbeeld hulp bij eten maken, kleine huishoudelijke klusjes of dieren eten geven.

Andere hulpmiddelen voor na de operatie

• Een helping-hand is te gebruiken als een verlengde arm om kleding aan en uit te doen en om voorwerpen die verder weg liggen of op de grond zijn gevallen op te rapen
• Een lange badborstel of een spons aan een steel om de rug, de benen en de voeten te wassen
• Afdrogen of wassen van de rug kan met een handdoekje met verlengde lussen. Dit is eenvoudig zelf te maken
• Om gemakkelijk te kunnen draaien op de zitting van de stoel, in de auto of op bed, kunt u een plastic zak gebruiken
• Met een lange schoenlepel kunt u uw schoenen gemakkelijk aan en uit doen als u schoenen met elastische veters of instappers draagt
• Maak bij huishoudelijke activiteiten zoveel mogelijk gebruik van hulpmiddelen met een lange steel
• Gebruik een schoudertas voor het verplaatsen van spullen in en om het huis wanneer u nog met twee krukken loopt

PreOp drankje

U krijgt een PreOp-drank mee bij de preoperatieve screening. Voor de operatie mag u een periode niet eten en drinken. Het laatste dat u nog mag drinken is het PreOp-drankje. Dit geeft u energie voor de operatie. Het uiterste tijdstip waarop u dit drankje kunt drinken, geven we aan u door zodra u wordt opgeroepen voor de operatie. Patiënten met diabetes krijgen het drankje niet.

Hibiscrub en Bactroban

Om de kans op een (wond)infectie zo klein mogelijk te houden, start u thuis met een bacteriedodende zeep (Hibiscrub) en neuszalf (Bactroban). Het recept hiervoor wordt verstuurd naar de apotheek van Nij Smellinghe. U kunt deze middelen hier afhalen nadat u bij de pre-operatieve screening bent geweest. De gebruiksaanwijzing vindt u in de brochure Infectiepreventie.

Voedingsstatus

Goede voeding is erg belangrijk voor en na de operatie. Dit bevorderd het herstel. Gevarieerd eten en extra eiwitten in de eerste weken na de operatie zijn belangrijk.

Bezoektijden verpleegafdeling

Op de afdeling Orthopedie gelden de volgende bezoektijden: dagelijks van 15.00 tot 19.30 uur. Op zaterdag en zondag zijn er extra bezoektijden van 10.00 tot 11.00 uur. Als u bijzondere begeleiders heeft die aanwezig zouden moeten zijn buiten de bezoektijden, dan worden er afspraken gemaakt met de dienstdoende verpleegkundige. U kunt maximaal twee bezoekers tegelijkertijd ontvangen. Dit is om rekening te houden met uw gezondheid en herstel en dat van uw medepatiënten.

Vragenlijsten (PROMS)

Voorafgaand aan de operatie krijgt u een vragenlijst over uw mobiliteit en en functioneren. Na 3 en 12 maanden na de operatie ontvangt u dezelfde vragenlijst.
Hiermee kunnen we het effect van de operatie monitoren en de zorg verbeteren.

Meenemen naar het ziekenhuis

• De doosjes met medicijnen die u thuis gebruikt (tijdens de opname krijgt u medicijnen van het ziekenhuis. Uw eigen medicijnen neemt u alleen in indien wij deze niet op voorraad hebben)

• Krukken of een rollator (zet uw naam op de rollator voor uw opname)

• Ondergoed en nachtkleding (liefst met korte of oprolbare mouw)

• Toiletartikelen (handdoek en washandjes hoeft u niet mee te nemen)

• Gemakkelijke, ruimzittende kleding die u overdag draagt

• Stevige (veter)schoenen. Bij voorkeur geen slippers of schoenen met gladde zolen

Waardevolle bezittingen

We raden u aan geld, sieraden en andere kostbaarheden thuis te laten in verband met mogelijke diefstal en verlies. Het ziekenhuis is een openbaar gebouw en kan hiervoor niet aansprakelijk worden gesteld.

Opname op verpleegafdeling

Op de dag van de operatie meldt u zich bij de receptie in het ziekenhuis op het afgesproken tijdstip. Daar hoort u naar welke afdeling u mag gaan. U loopt nog langs het laboratorium voor bloedprikken. Een verpleegkundige vertelt u over de gang van zaken op de afdeling en over de operatie.

De heupoperatie

De operatie duurt ongeveer een uur en gebeurt vaak met een ruggenprik. Tijdens en na de operatie krijgt u antibiotica om een infectie te voorkomen. Direct na de operatie wordt een drukverband aangelegd. Hierna gaat u naar de uitslaapkamer. Daarvandaan wordt uw contactpersoon gebeld.

In Nij Smellinghe wordt altijd via de achterkant (posterolateraal) geopereerd.

Dag 0: dag van de operatie

Na de operatie start direct uw herstel. Houdt u goed aan de leefregels en de adviezen die u krijgt.

Medewerkers komen regelmatig bij u om te kijken of alles goed met u gaat. Stel gerust uw vragen. Het kan handig zijn om uw vragen op te schrijven.

Gedurende de eerste 6 weken na de operatie is het belangrijk dat u uitkijkt met twee bewegingen om te voorkomen dat de heup niet uit de kom schiet:

1. U mag de heup niet verder dan 120 graden buigen. Dit betekent dat u gedurende zes weken geen voorwerpen van de grond mag rapen, dat u uw veters niet zelfstandig kan strikken en dat u in zithouding de knie niet te ver omhoog mag bewegen

2. U mag geen gecombineerde beweging maken van het naar binnen draaien van de heup, het naar binnen bewegen van de heup en de heup buigen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij het gebruik van een schoenlepel. Gebruik deze altijd via de binnenkant van de knie en niet via de buitenkant

Daarnaast is het belangrijk om goed naar uw eigen lichaam te luisteren. Wanneer een beweging niet goed voelt, is het advies om deze beweging niet te maken. Het is belangrijk om een goed evenwicht te vinden tussen bewegen en rust nemen. Een fysiotherapeut kan u hierbij helpen na de operatie.

Adviezen voor het toepassen van de leefregels tijdens dagelijkse activiteiten

Zitten
Gebruik bij voorkeur een hoge stoel met armleuningen. Plaats als u gaat zitten of staan het geopereerde been iets naar voren.

Het bed
Afhankelijk van uw lichaamsbouw is een bedhoogte van 45-50 cm aan te raden. Mogelijk is uw bed hierop al aangepast. Ga voorzichtig zitten. Steun hierbij met beide handen op het bed. Schuif zover mogelijk naar achteren voordat u uw benen op het bed legt.

U mag direct op de geopereerde zij slapen. Denk er dan wel om dat u een grote opgerolde handdoek tussen de benen wordt gelegd. Dit zorgt ervoor dat 's nachts ook de leefregels worden toegepast.

Het toilet
De meeste toiletten zijn slechts 42 cm hoog. U kunt het toilet verhogen met een losse toiletverhoger of een vaste verhoogde toiletpot. Als u extra steun nodig heeft, kunt u handgrepen (laten) plaatsen. Deze zijn verkrijgbaar bij een doe-het-zelf-zaak. Maak, in openbare gelegenheden, gebruik van het invalidentoilet. Deze zijn meestal goed op hoogte.

Wassen en afdrogen
Maak tijdens het douchen en afdrogen gebruik van een hoge kunststof stoel met armleuningen. Het risico dat u valt is dan kleiner. Voor de veiligheid kunt u een goede antislipmat in de douche leggen. U kunt een handgreep bij de kranen in de douche laten plaatsen voor steun tijdens het wassen en afdrogen. Houd alle spullen die u nodig heeft tijdens het wassen, drogen en aankleden binnen handbereik.

Aankleden
Ga voordat u begint met aankleden zitten op een stoel (met armleuningen) die hoog genoeg is of op het verhoogde bed. Het risico dat u valt is hierdoor kleiner. Begin bij het aankleden met het geopereerde been. Begin bij het uitkleden met het niet-geopereerde been. Maak gebruik van hulpmiddelen tijdens het aan- en uitkleden. Neem de tijd om u aan of uit te kleden om plotselinge of onvoorzichtige bewegingen te voorkomen.

Seksueel actief zijn
Met in achtneming van de leefregels mag u direct seksueel actief zijn. Vanaf 8 tot 12 weken na de operatie bestaat er medisch geen belemmering meer.

Bukken
Plaats de spullen die u vaak gebruikt in een kast waar u rechtopstaand goed bij kunt. Zo voorkomt u onnodig bukken.

Boodschappen
Als u veel boodschappen nodig hebt, kunt u deze beter door iemand anders laten halen. Als u een paar boodschappen nodig hebt en de winkel is op loopafstand, kunt u zelf boodschappen doen met een schoudertas. Zorg ervoor dat u ook in de winkel niet onnodig bukt.

Inleiding

U moet (tijdelijk) met krukken lopen. Hierbij mag u beide benen belasten. Wanneer u te horen heeft gekregen dat u 50% of aantippend mag belasten, klik dan op de volgende link voor instructies:
Aantippend belast lopen met krukken - Indiveo
50% belast lopen met krukken - Indiveo

U loopt zoals u normaal ook doet, maar dan met krukken. Hier krijgt u informatie over hoe u met krukken moet lopen.

Waar u op moet letten

• De onderkant van uw krukken moeten voldoende grip hebben. Zorg er dus voor dat de onderkant niet versleten is

• Trek bij voorkeur stevige schoenen aan die u gemakkelijk aan kunt doen, indien gewenst kunnen binnenhuis antislip sokken gedragen worden

• Loop niet op slippers of op normale sokken

• Doe rustig aan en neem niet te grote stappen

Opstaan

Gaan zitten

Belast lopen

Trap op

Trap af

Lopen met een rollator

Uw fysiotherapeut heeft geadviseerd om (tijdelijk) een rollator te gebruiken. Hier krijgt u informatie over hoe u met een rollator moet lopen.

Instellen van de rollator

Op de rem

Als u gaat staan of zitten, zorg er dan voor dat de rollator altijd op de rem staat.

Opstaan met de rollator

Gaan zitten met de rollator

Lopen met een rollator

Houdt u zich aan de onderstaande leefregels.

• Leg uw benen omhoog als deze wat gezwollen zijn

• Wissel lopen, staan en zitten regelmatig af

• Loop bij voorkeur op stevige schoenen

• Bij het lopen gebruikt u krukken of een rollator. In ieder geval de eerste 6 weken

• U mag eventueel ook eerder beginnen met afbouwen

• Oefen dagelijks met oefeningen uit uw schema

• U mag zes weken geen auto rijden

• Probeer niet te buigen met de knie naar binnen gedraaid

Controle afspraken

• Één week na de operatie wordt u gebeld door een medewerk(st)er van de poli Orthopedie over uw voortgang/herstel.

• Twee weken na de operatie mag u uw hechtingen/agraves laten verwijderen door de huisarts of de thuiszorg. Indien uw wond van binnenuit is gehecht, is dit niet nodig.

• Drie maanden na de operatie volgt er een controle afspraak bij de orthopedisch chirurg (er wordt dan eerst een foto van uw heup gemaakt). Dit kan telefonisch of fysiek op de polikliniek zijn.

Adviezen voor bewegen in de thuissituatie

De eerste weken na de operatie kunt u, voor het herstel en de stabiliteit van de omringende weefsels, het beste met krukken of met een rollator lopen.  De prothese mag in de meeste gevallen volledig belast worden, maar het weefsel om de heup heen is flink beschadigd door de operatie. Het duurt minimaal 6 weken voordat deze weefselschade hersteld is. Binnen 6 weken mag u afbouwen met krukken tenzij anders is aangegeven door de arts of fysiotherapeut. 

Belangrijk is dat u zo snel mogelijk leert functioneren in de thuissituatie. Om dat verantwoord op te bouwen is professionele begeleiding van een fysiotherapeut sterk aan te raden. U gaat onder andere bezig met het verantwoord opbouwen van uw loopvaardigheid en de loopafstand. U mag na de operatie weer op de hometrainer fietsen om te gaan werken aan uw lichamelijke conditie. Oefen dit voor de eerste keer onder begeleiding van uw fysiotherapeut. Het is goed om regelmatig te bewegen en te lopen en dit af te wisselen met voldoende rust.

Het is aan te raden om in het revalidatie traject, onder begeleiding van uw fysiotherapeut functioneel te trainen. Kies ervoor om in de training te focussen op activiteiten die in het dagelijks leven als moeilijk worden ervaren (bijvoorbeeld lopen, traplopen, gaan zitten en opstaan uit een stoel).

De oefentherapie in het revalidatie traject dient altijd een combinatie van begeleide oefentherapie en zelfstandig uitgevoerde oefentherapie te zijn.
U moet zelf een afspraak maken met uw fysiotherapeut in de buurt. Bij ontslag uit het ziekenhuis krijgt u een overdrachtsbrief met verwijzing mee waarin staat wat er gebeurd is, hoe het in het ziekenhuis gegaan is
en waar de fysiotherapeut bij u thuis aan kan werken. Wanneer u de overdrachtsbrief niet mee krijgt bij ontslag, wordt deze naar uw huisadres opgestuurd. Als u een week na uw ontslag nog niks heeft ontvangen, neem dan contact met ons op.

Let op: fysiotherapie zit niet standaard in een basispakket. Informeer bij uw zorgverzekeraar of fysiotherapeut over uw pakket om onvoorziene kosten te voorkomen.

Het is belangrijk om direct na de operatie zelfstandig te gaan oefenen. Ga dagelijks drie keer met de oefeningen aan de slag en herhaal de oefeningen vijf tot tien keer. De oefeningen hebben het meeste effect als u ze regelmatig en rustig uitvoert. Het is beter enkele malen per dag kort dan eenmaal per dag lang te oefenen. Probeer daarnaast regelmatig te lopen met uw loophulpmiddel. Gebruik het loophulpmiddel voor stabiliteit en lichte ondersteuning. Loop liever wat vaker en kort dan lang achtereen.

1. Afwisselend de hakken en tenen optrekken

2. Til het bovenbeen een klein stukje op, terwijl de knie gebogen blijft

3. Buig en strek de knie actief

4. Stap op uit de stoel. Ga nadien rustig weer zitten

Dit kunt u zowel met als zonder behulp van uw armen oefenen.

5. Ga op de tenen staan en laat u rustig weer zakken

6. Beweeg het geopereerde been naar achteren en laat rustig weer zakken

7. Beweeg het geopereerde been naar voren omhoog en laat rustig weer zakken (probeer tot een horizontale stand van het bovenbeen te komen)

8. Beweeg het geopereerde been zijwaarts omhoog en laat dan rustig zakken

9. Fietsen

De eerste zes weken mag u niet actief deelnemen aan het verkeer. U mag dus de eerste zes weken ook niet fietsen. Qua beweging mag u wel de fietsbeweging maken. Oefenen op een hometrainer mag dus wel. Doe dit de eerste keer onder begeleiding van uw fysiotherapeut.

Vraagt u zich af of de behandeling consequenties heeft voor het uitoefenen van uw werk? Overleg dan met uw arts. De bedrijfsarts kan, met uw toestemming, inlichtingen inwinnen bij uw arts. Zo wordt duidelijk of u (tijdelijke) beperkingen heeft en zo ja, welke. De bedrijfsarts begeleidt de terugkeer naar uw werk. Daarom is het belangrijk dat uw bedrijfsarts op de hoogte is van uw aandoening of behandeling. Afspraken over uw werk verlopen vaak soepeler als u de bedrijfsarts al voor de ingreep of zo snel mogelijk na de ingreep op de hoogte brengt.
U kunt in gesprek gaan met de bedrijfsarts op het arbeidsomstandighedenspreekuur van de Arbodienst van uw bedrijf of organisatie. Bij de Arbodienst kan men u vertellen hoe u dit spreekuur kunt bezoeken. Dit spreekuur kunt u ook bezoeken als u niet verzuimt. Zo komt u te weten of er gevolgen zijn voor uw werk en wat deze gevolgen zijn.

Eigen invloed op complicaties

Roken en het nuttigen van alcohol zorgt voor een verhoogde kans op complicaties. Zowel het roken als het nuttigen van alcohol zorgt ervoor dat het afweersysteem van het lichaam verlaagd wordt. Dit vergroot de kans op infecties na de operatie. Daarnaast zorgt roken voor een verminderde wondgenezing en botheling. Het advies is om voor de operatie te stoppen met roken en te stoppen met het nuttigen van alcohol. Wanneer u hier hulp bij wenst, kunt u dit overleggen met uw huisarts of de orthopeed.

Heeft u vragen over complicaties, stel deze dan aan uw orthopedisch chirurg of de physician assistant Orthopedie.

Bereikbaarheid

Bij problemen kunt u contact opnemen met de physician assistant Orthopedie via telefoonnummer 0512 588 223. In geval van spoed en in het weekend neemt u de eerste 14 dagen contact op met de Spoedeisende Hulp van Nij Smellinghe via telefoonnummer 0512 588 146.

Wanneer contact

Het is belangrijk dat u in de volgende gevallen contact opneemt met uw orthopeed of met de physician assistant Orthopedie (zie bereikbaarheid):

• Als de operatiewond meer of langdurig blijft lekken

• Als het wondgebied roder wordt, meer gaat zwellen en meer pijn doet, ook al bent u minder gaan oefenen en bewegen

• Als u niet op het geopereerde been kunt staan, terwijl dit van tevoren wel het geval was

• Als u koorts ontwikkelt hoger dan 38,5º Celsius

• Als u een rood, glanzend, dik (onder-)been en pijn (in de kuit) krijgt

Trombose

Ter voorkoming van trombose gebruikt u 28 dagen na de operatie dagelijks een injectie (Fraxiparine) of een tablet (Xarelto). De keuze hangt af van het gebruik van overige medicatie en het herstel van de wond. Dit gaat conform de landelijke richtlijnen.

De klachten die bij een trombose been kunnen passen zijn: een rood, glanzend, dik (onder-)been en pijn (in de kuit). Neem contact op met de poli orthopedie als u deze klachten signaleert.