Stadium I
In dit stadium van endeldarmkanker is de tumor beperkt tot het slijmvlies of de spierwand van uw endeldarm. Dat wil zeggen dat de tumor niet door de darmwand is gegroeid. Ook zijn er geen uitzaaiingen in de lymfeklieren of elders in uw lichaam.
Soms kunnen we in dit stadium volstaan met het verwijderen van de kwaadaardige poliep tijdens een coloscopie. Een patholoog beoordeelt de tumor altijd onder de microscoop, waarbij de patholoog onder andere kijkt of de tumor ruim genoeg verwijderd is. Afhankelijk van hoe de tumor er onder de microscoop uitziet, is soms nog een aanvullende (kijk)operatie nodig.
Als de tumor te groot is om met een coloscopie te verwijderen, verwijderen we deze operatief. Bij een stadium I endeldarmtumor heeft u na de operatie geen aanvullende behandeling nodig. Wel nodigen we u uit voor follow-up controles om na te gaan of de tumor niet terugkomt.
Stadium II
In stadium II is de tumor door de spierwand van uw endeldarm gegroeid in het vetweefsel om de darm (T3), in uw buikholte of in een omliggend orgaan (T4). De tumor is nog niet uitgezaaid naar uw lymfeklieren. De behandeling bestaat in dit stadium uit het operatief verwijderen van (het gedeelte van) uw endeldarm met daarin de tumor. Ook de lymfeklieren in de directe omgeving van de tumor en eventueel aangrenzende organen in het geval van T4 verwijderen we tijdens de operatie.
Bij een stadium II endeldarmtumor heeft u voorafgaand aan de operatie soms eerst bestraling nodig, eventueel in combinatie met chemotherapie. Dat is nodig om de tumor volledig te kunnen verwijderen of het risico op terugkeer te verkleinen. Na de operatie heeft u in stadium II geen aanvullende behandeling nodig. Wel nodigen we u uit voor follow-up controles om na te gaan of de tumor niet terugkomt.
Stadium III
De endeldarmkanker is in stadium III uitgezaaid naar de lymfeklieren rondom de tumor, maar niet naar verder gelegen lymfeklieren of naar andere organen. Als slechts enkele lymfeklieren lijken aangetast (minder dan 4) en we de tumor compleet kunnen verwijderen, dan bestaat uw behandeling uit een korte voorbestraling en aansluitend een operatie.
Als er sprake lijkt te zijn van meer uitzaaiingen in uw lymfeklieren (4 of meer) of wanneer we de tumor niet compleet kunnen verwijderen, dan bestaat uw behandeling uit een langdurige voorbehandeling met bestraling en chemotherapie, gevolgd door een operatie. Als de tumor niet voldoende geslonken is en er met een uitgebreidere operatie nog steeds een kans bestaat dat de snijranden niet schoon zijn, kunnen we ook nog kiezen voor IORT. Dit is bestraling tijdens de operatie. Na de operatie vindt follow-up plaats.
In tegenstelling tot bij darmkanker, geven we bij stadium III endeldarmkanker geen aanvullende chemotherapie na uw operatie. Bij stadium III darmkanker doen we dit wel met als doel de kans op het ontstaan van uitzaaiingen te verkleinen. Het nut van een dergelijke aanvullende behandeling is bij endeldarmkanker echter niet bewezen.
Stadium IV
In dit stadium is de endeldarmkanker uitgezaaid naar elders in uw lichaam. Endeldarmkanker zaait meestal uit naar uw lever, longen en buikholte. Afhankelijk van de uitgebreidheid van de uitzaaiingen zijn er in dit stadium nog steeds behandelmogelijkheden. Als uitzaaiingen beperkt zijn tot één orgaan, dat we kunnen verwijderen, dan is ook in stadium IV vaak nog een behandeling mogelijk, die gericht is op genezing.
Soms is in stadium IV genezing echter niet meer te verwachten. U krijgt dan een palliatieve behandeling, gericht op het zoveel mogelijk afremmen van de ziekte en het verminderen van uw klachten. Soms krijgt u in dit stadium bestraling, gericht op het verlichten van uw klachten en het beperken van de groei van de tumorcellen om uw kwaliteit van leven te optimaliseren.
Ook kunt u in dit stadium nog chemotherapie en doelgerichte therapie krijgen om uw klachten te verlichten of uw leven te verlengen. De arts bespreekt met u welke behandelingen voor u in dit stadium mogelijk zijn en wat de vermoedelijke effecten ervan zullen zijn.
Follow-up
Na een behandeling van darmkanker blijft u in principe nog vijf jaar onder controle. Dit noemen we ook wel nazorg of follow-up. Deze controles vinden tijdens de eerste drie jaar vaker plaats dan daarna.
Het doel van de follow-up van endeldarmkanker is:
- Het opsporen van mogelijke recidieven. Een recidief is een tumor die is teruggekeerd na een eerdere behandeling. Een terugkerende tumor ontstaat altijd op dezelfde plaats als de eerste tumor.
- Het opsporen van nieuwe uitzaaiingen in andere organen
- Controle op mogelijke nieuwe darmpoliepen of tumoren
- Het in kaart brengen en behandelen van de gevolgen van de behandeling
- Het tijdig onderkennen van eventuele problemen, bijvoorbeeld met de verwerking van de diagnose en ingreep
- Het, zo nodig, bieden van psychosociale zorg
Sommige mensen vinden het een prettig en veilig idee om regelmatig naar het ziekenhuis terug te gaan. Anderen zien juist erg op tegen deze controlemomenten. Bij iedere controleafspraak spelen angst en onzekerheid onvermijdelijk weer op. Na vijf jaar is de kans op terugkeer van de ziekte zo klein geworden dat het niet zinvol meer is om daar onderzoek naar te doen. De arts controleert u dan alleen nog op nieuwe poliepen of nieuwe tumoren.